Kuchnia polska

Polskie obiady domowe często nie istnieją bez kotleta schabowego, a na deser podajemy makowiec. Kochamy także pierogi, ale czy słyszeliście o takiej potrawie jak szpecle? To galicyjskie kluseczki podawane z duszoną kapustą.
Poznajcie charakterystyczne cechy polskiego jadła.

Kuchnia polska – na styku kultur

Tradycyjna kuchnia polska powstała na styku wielu kultur, co jest wynikiem burzliwej historii naszego kraju, na przykład rozbiorów czy najazdów. Największy wpływ na polską kulturę jedzenia mieli Francuzi, Włosi, Niemcy i Żydzi. Widać tu też wpływy wschodnie – tatarskie, tureckie, mongolskie i rusińskie.

Chleb – ważny dla Polaków

Bardzo charakterystyczne dla polskiej (i zachodniosłowiańskiej) kultury jedzenia są potrawy zbożowe, czyli węglowodany, takie jak chleb, kasza, kluski, pierogi. Jest to związane z tym, że w naszym kraju bardzo ważna była zawsze uprawa zbóż. Charakterystyczna dla polskiego sielskiego obrazka jest scena stołu nakrytego białym obrusem, a na stole chleb, który symbolizuje codzienny pokarm. Chleb nawiązuje także do chrześcijaństwa, bo w Nowym Testamencie Jezus jest nazywany „żywym chlebem”. To bardzo ważna dla Polaków życiodajna materia symbolizująca pracę w pocie czoła i gościnność.

Tajemnicze jedzenie z lasu

Charakterystyczne dla stołów polskich są także produkty leśne, takie jak grzyby, leśne owoce, zioła i orzechy. Las odgrywa w polskiej kulturze bardzo ważne miejsce. Symbolizuje tajemnicę i nieświadomość, a produkty podawane podczas wieczerzy wigilijnej w dużej mierze pochodzą z lasu, na przykład grzyby czy orzechy.

Urok polskiej dziczyzny

Źródłem nabiału w polskiej kulturze jedzenia zawsze było mięso. W tym celu hodowano świnie, które wypasano w lasach przy wioskach. Dobra kuchnia polska opiera się także na drobiu oraz jajkach. Polowano też na zwierzęta leśne, stąd popularność dziczyzny, szczególnie w kuchni staropolskiej. Organizowano polowania na króliki, sarny czy dziki. Co charakterystyczne, podczas uboju zwierząt wykorzystywano także podroby i krew, z której robiono czerninę i lubianą przez Polaków kaszankę.

Śledzie i karpie – polskie ryby

Charakterystyczne dla polskiego jedzenia są również ryby słodkowodne ze strumyków, stawów, rzek i jezior, czyli liny, karasie, szczupaki, sandacze czy karpie. Typowo polskie są również raki, które nie znane są w wielu kuchniach zachodnioeuropejskich. Z ryb morskich zawsze popularny był śledź, którego można było zakonserwować solą i przesłać do innych regionów naszego kraju, które nie mają dostępu do morza.

Smak kiszonego ogórka i jałowca

Typowe smaki polskie to smak słony, delikatnie fermentowany i kiszony. Do specyficznych potraw o polskim smaku należą więc ogórki kiszone, kiszona kapusta, zsiadłe mleko i kwas chlebowy. Charakterystyczny jest też umiarkowanie ostry smak, choć jedzenie staropolskie cechowało się większą ostrością, dzisiaj złagodniało. Popularna jest więc musztarda, szczypiorek, czosnek, cebula, chrzan, pieprz, jałowiec. Charakterystyczną przyprawą jest też koperek. Od zawsze podawało się również miód.

Kuchnia wielkopolska słynie z pyrów

Tradycyjne polskie obiady bardzo różnią się w poszczególnych regionach. Na przykład kuchnia wielkopolska słynie z ziemniaków, zwanych tutaj pyrami. Mięso i ryby spożywano tutaj rzadziej. Jadano w Wielkopolsce także potrawy mączne, kapustę kiszoną, śledzie, chleb i słoninę. Charakterystyczne dania poznańskie to ślepe ryby, czyli gęsta zupa z ugotowanych ziemniaków, czernina, rosół, zupa kiszczonka z płynu po kaszance czy parzybroda – zupa z kapusty włoskiej. Podaje się tu również często kluski ziemniaczane, pyzy drożdżowe, gzik czy faworki.

Pomorskie śledzie marynowane i zupa piwna

Kuchnia pomorska słynie z ziemniaków podawanych ze śledziem. Charakterystyczne są ryby morskie i słodkowodne, podwędzana wątrobianka i półgęski. Do tradycyjnych dań pomorskich należą też kiszka szwedzka, marynowany śledź Bismarck, racuchy, brukwianka, zupa śliwkowa z kluskami, krupnik, kartoflanka, czernina i zupa piwna.

Śląski krupniok i rolady

Śląskie dania czerpią z kultury Czech, Austrii i Niemiec. Charakterystyczne są rolady podawane z kluskami śląskimi i modrą kapustą. Znany jest sentyment mieszkańców Śląska do potraw mięsnych, takich jak na przykład krupniok, żymlok czy karminadle, czyli kotlety mielone z mięsa wieprzowego. Z zup charakterystyczny jest żur śląski, żur żeniaty, wodzionka, bryja, siemieniotka czy moczka.

Galicyjskie oscypki i golonka

Dobra restauracja podająca dania galicyjskie podaje na stoły charakterystyczne dla tej kuchni szpecle, czyli kluseczki z duszoną kapustą. Galicyjskie jedzenie to jedzenie pogranicza kulturowego, z wpływami kuchni polskiej, ukraińskiej, węgierskiej i żydowskiej. Mieszkańcy Krakowa i okolic rozsmakowują się w kotletach schabowych, golonce, gulaszach, flaczkach, knedlach tyrolskich, gołąbkach, plackach ziemniaczanych, karkówce pieczonej z kminem, barszczu ukraińskim, ruskich pierogach, knedlach, blinach, obwarzankach, kwaśnicy, piwie, oscypkach i sałatce ziemniaczanej.

Kuchnia lubelska – bogata w pierogi

Lubelszczyzna słynie z pierogów z najróżniejszymi farszami, na przykład z kaszą gryczaną, grzybami, kapustą, miętą i soczewicą. Polska restauracja podająca jedzenie lubelskie z pewnością ma w swoim menu także parowańce, czyli pierogi z serem. Charakterystyczne są dania mączne okraszane skwarkami ze słoniny i mięsa. Mieszkańcy Lubelszczyzny lubią także świeżonkę, czyli smażone mięso z cebulą i przyprawami oraz kiełbasę z fasoli i chrust drobiowy.

Bez czego nie ma polskiego jedzenia?

Tradycyjna polska kuchnia, to wiele dań, które nie można scharakteryzować dla całej Polski, bo w każdym miejscu przeważają specjalności regionalne, ale można powiedzieć, że kuchnia Polska to przede wszystkim:

• pierogi – zlepione ciasto z różnymi farszami, najczęściej gotowane, ale też pieczone i smażone. Najbardziej powszechne w Polsce są pierogi ruskie, z mięsem i z kapustą i grzybami.
• kotlet schabowy – mięso wieprzowe smażone na patelni w panierce, najczęściej z bułką tartą i jajkiem.
• bigos – potrawa z kapusty świeżej i kiszonej, różnych gatunków mięsa i wędlin, suszonych grzybów i śliwek, cebuli i licznych przypraw. Co ciekawe, w XVI wieku bigosem nazywano sposób siekania mięsa, a potem galaretę z siekanego mięsa.
• rosół – nie zagęszczana zupa, wywar mięsno-warzywny z kury lub kurczaka. Najczęściej podawana jest z makaronem typu nitki albo z lanymi kluskami, rzadziej z ziemniakami.
• racuchy – smażone na złoty kolor placki z mleka, drożdży i jajek.
• makowiec – ciasto z masą ze zmielonego maku i bakalii.

Tłusto, ale smacznie

Polskie jadło jest więc bardzo zróżnicowane. Inną jego cechą jest to, że jest dosyć tłuste i niezdrowe, co jest zresztą charakterystyczne dla dań narodów w klimacie chłodniejszym. Trzeba również przyznać, że to jedzenie bardzo smaczne, o czym przekonał się chyba każdy, kto posmakował pieroga, racuszka czy schabowego.